Дәүләт ярдәме – күпме күләме?

1 ап­рель­дән янә 2,9 %-ка дә­ү­ләт тә­э­мин ите­ле­ше­нә бәй­ле пен­си­я­ләр ин­дек­са­ци­я­лә­нә­чәк, шул исәп­тән 9 мең чал­лы­лы­га со­ци­аль пен­си­я­ләр ар­та­чак.

Ел са­ен 1 ав­густ­та эш­лә­ү­че пен­си­о­нер­лар­ның ими­ни­ят пен­си­я­лә­ре яңа­дан ка­ра­ла. Бү­ген­ге көн­дә аның ур­та­ча кү­лә­ме 13 168 сум­ны тәш­кил итә. Пен­си­я­се яшәү ми­ни­му­мын­нан (8,232 сум) аз­рак бул­ган эш­лә­мә­ү­че пен­си­о­нер­лар­га фе­де­раль со­ци­аль өс­тә­мә тү­лә­ү­ләр ка­рал­ган. Мон­дый өс­тә­мә­не шә­һәр­дә 7, 376 ке­ше ала.

2018 ел­дан ата-ана­ла­ры­ның ике­се дә бил­ге­сез бул­ган ба­ла­лар­га со­ци­аль пен­сия бил­ге­лән­гән. Әле­гә ка­дәр мон­дый ка­те­го­ри­я­гә кер­гән ба­ла­лар­ның юри­дик хо­кук­ла­ры ятим ба­ла­лар бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да аз­рак иде, чөн­ки ту­ен­ды­ру­чы­сын югал­ту­чы­лар­га би­ре­лә тор­ган пен­сия алар­га ка­рал­ма­ган иде. Бү­ген­ге көн­дә Чал­лы­да­гы 11 ба­ла шул төр пен­сия (10, 360 сум) ала.

     Пен­сия фон­ды та­ра­фын­нан ба­ла­лы га­и­лә­ләр­не як­лау мак­са­тын­да кер­тел­гән ана ка­пи­та­лы бу­ен­ча бы­ел 37 мең сер­ти­фи­кат би­рел­гән. Шу­лар­ның 79,6 % , ягъ­ни 11,3 мил­ли­ард су­мы ин­де фай­да­ла­ныл­ган. Ана ка­пи­та­лы бу­ен­ча би­ре­лә тор­ган ак­ча­лар­ны күп­че­лек то­рак шарт­ла­рын ях­шыр­ту өчен то­та. Шу­лай ук ба­ла­ла­ры­на бе­лем би­рү мак­са­тын куй­ган 1153 га­ри­за ка­бул ител­гән бул­ган. 2016 ел­дан ана ка­пи­та­лын сә­ла­мәт­лек­лә­ре бу­ен­ча мөм­кин­лек­лә­ре чик­лән­гән ба­ла­лар­га то­вар яки хез­мәт­ләр алу­га то­тар­га да мөм­кин­лек ту­ды­рыл­ган. Әле­ге ак­ча ин­ва­лид ба­ла­лар­га җәм­гы­ять­тә со­ци­аль адап­та­ция һәм ин­тег­ра­ци­я­лә­нү­гә яр­дәм йө­зен­нән кул­ла­ны­лыр­га ти­еш.

      2018 ел­дан ба­ла­ла­ры бул­ган га­и­лә­ләр­гә дә­ү­ләт як­ла­вы бу­ен­ча бер­ни­чә яңа ча­ра га­мәл­гә кер­тел­де: ана ка­пи­та­лы прог­рам­ма­сы­на ке­рү мөм­кин­ле­ген озай­ту, ана ка­пи­та­лын мәк­тәп­кә­чә бе­лем би­рү­гә то­ту­га бул­ган 3-ел­лык мо­ра­то­рий­ны алу, 2018-2020 ел­лар­да икен­че ба­ла­ла­ры ту­ган оч­рак­та, ай са­ен ана ка­пи­та­лын­нан тү­лә­ү­ләр алу.

     Фе­де­раль за­кон­га кер­тел­гән яңа үз­гә­реш­ләр бу­ен­ча, ана ка­пи­та­лын бе­лем би­рү хез­мәт­лә­ре күр­сә­тү­че те­лә­сә кай­сы оеш­ма­лар­да тү­лә­ү­ле бе­лем би­рү хез­мәт­лә­ре алу өчен дә то­тар­га мөм­кин. Та­гын бер яңа­лык – 2018-2021 ел­лар­да икен­че яки өчен­че ба­ла­ла­ры ту­ган га­и­лә­ләр то­рак шарт­ла­рын ях­шыр­ту бу­ен­ча кре­дит­лар алу­га таш­ла­ма­лар­дан фай­да­ла­на ала­чак. Таш­ла­ма­лы ипо­те­ка­ны да ана ка­пи­та­лы бе­лән кап­лар­га бу­ла. Мо­ның өчен ба­ла­га 3 яшь ту­лу­ын кө­тү ки­рәк­ми. Ике яки өч ба­ла­ла­лы га­и­лә­ләр­гә кре­дит­лар 6 % лы таш­ла­ма­лы став­ка бу­ен­ча би­ре­лә­чәк. Ак­ча­лар­ны фа­тир я йорт алу, ки­ле­шү бу­ен­ча өлеш­ле тө­зе­леш­тә кат­на­шу өчен то­тар­га бу­ла. То­рак са­тып алу өчен элег­рәк ал­ган кре­дит­лар һәм займ­нар­ны шу­лай ук таш­ла­ма­лы ипо­те­ка ча­ра­ла­ры бе­лән кап­лар­га ярый.

     Ана ка­пи­та­лы прог­рам­ма­сы 2021 ел­ның 31 де­каб­ре­нә ка­дәр озай­тыл­ды. Сер­ти­фи­кат алу һәм ан­нан фай­да­ла­ну сро­гы исә ва­кыт бе­лән чик­лән­мә­гән. Ана ка­пи­та­лы элек­ке­чә 453 сум­ны тәш­кил итә. Сер­ти­фи­кат­лар­ны тап­шы­ру ту­гы­зын­чы ел рәт­тән “Энер­ге­тик” мә­дә­ни­ят са­ра­ен­да тан­та­на­лы рә­веш­тә баш­ка­ры­ла.

     Пен­сия фон­ды ида­рә­се бел­де­рү­ен­чә, Чал­лы­да 37 мең ке­ше фе­де­раль таш­ла­ма­лар­дан фай­да­ла­на, со­ци­аль хез­мәт­ләр җы­ел­ма­сы яки ай са­ен ак­ча­ла­та тү­ләү ала.

РПФ хез­мәт­кәр­лә­ре со­ци­аль хез­мәт­ләр җы­ел­ма­сы бу­ен­ча мө­рә­җә­гать ит­кән таш­ла­ма­лы ка­те­го­рия граж­дан­на­ры­ның һәр­бер­се бе­лән ин­ди­ви­ду­аль эш алып ба­ра. Шу­ның нә­ти­җә­се бу­ла­рак, со­ци­аль хез­мәт­ләр җы­ел­ма­сын­нан баш тар­ту­чы­лар са­ны азая төш­кән.

     Элек­трон дә­ү­ләт хез­мәт­лә­рен­нән фай­да­ла­ну­чы­лар са­ны ар­ту тен­ден­ци­я­се кү­зә­те­лә.