Хатын-кызларыбызга мөнәсәбәт үзгәрерме?

Рос­си­я­дә ха­тын-кыз­лар ир­ләр бе­лән ти­гез хо­кук­лы бул­са­лар да, күп оч­рак­та алар­ның хо­кук­ла­ры кы­сы­ла. Әй­тик, кай­бер пред­при­я­тие һәм оеш­ма­лар­да көч­ле зат­лар бе­лән ти­гез дә­рә­җә­дә эш­лә­сә­ләр дә, ир-ат­лар­га аның га­и­лә­не фи­нанс бе­лән тә­э­мин итә­се бар дип, хез­мәт ха­кын, күб­рәк тү­ли­ләр. Ха­тын-кыз­лар­ның эш­тән кай­тып га­и­лә­сен аша­та­сы, кер юа­сы һәм баш­ка та­вык та чүп­ләп бе­те­рә ал­мас­лык эш-мә­шә­кать­лә­ре бар­лы­гын бе­рәү дә исәп­кә ал­мый. Бу исә ахыр чик­тә ха­тын-кыз­лар­ның сә­ла­мәт­ле­ге как­шау­га, га­и­лә­нең тар­ка­лу­ы­на ки­те­рә. Да­и­ми стресс ки­чер­гән ха­тын-кыз­лар эшен дә ти­еш­ле дә­рә­җә­дә баш­ка­ра ал­мый­лар.

Гү­зәл зат­ла­ры­быз­ның җәм­гы­ять­тә­ге авыр тор­мы­шы иҗ­ти­ма­гый оеш­ма­лар­ны гы­на тү­гел, дәү­ләт җи­тәк­че­лә­рен дә бор­чу­га сал­ган. Рос­сия хө­кү­мә­те җи­тәк­че­се Дмит­рий Мед­ве­дев күп­тән тү­гел "2017-2022 ел­лар­да Рос­сия Фе­де­ра­ци­я­сен­дә ха­тын-кыз­лар мән­фә­гать­лә­ре бу­ен­ча мил­ли стра­те­гия" ди­гән хо­ку­кый до­ку­мент әзер­ләр­гә куш­кан иде. Рос­си­я­нең со­ци­аль як­лау һәм хез­мәт ми­нис­тр­лы­гын­да­гы җа­вап­лы ке­ше­ләр әле­ге про­ект­ны әзер­ләп тө­бәк­ләр­дә­ге дәү­ләт һәм иҗ­ти­ма­гый оеш­ма­лар­га җи­бәр­де­ләр.

"Чал­лы һәм Ка­ма аръ­я­гы эш­лек­ле ха­тын-кыз­ла­ры" бер­ле­ге дә мил­ли стра­те­гия про­ек­ты бе­лән та­ныш­ты. "Әле­ге про­ект бу­ен­ча фи­кер алы­шу, тәкъ­дим­нә­ре­без­не җит­ке­рү мөм­кин­ле­ге ту­дыр­ган өчен без "Та­тар­стан ха­тын-кыз­ла­ры" рес­пуб­ли­ка иҗ­ти­ма­гый хә­рә­кә­те җи­тәк­че­се Зи­лә Вә­ли­е­ва­га рәх­мәт­ле­без. Әле­ге до­ку­мент ка­бул ител­сә, Рос­си­я­дә ха­тын-кыз­лар­ның хә­ле, аңа бәй­ле рә­веш­тә ха­лык­ның тор­мы­шы да ях­шы­рыр иде дип өмет­лә­нә­без. Бу - иле­без­нең ки­лә­чә­ге­нә уңай үз­гә­реш­ләр кер­тә тор­ган бик ки­рәк­ле до­ку­мент", - ди эш­лек­ле ха­тын-кыз­лар бер­ле­ге рә­и­се Гөл­за­дә Ру­ден­ко.

Бер­лек мил­ли стра­те­гия про­ек­ты­на тү­бән­дә­ге тәкъ­дим­нә­рен җи­бә­рә:

1. Ял­гыз ана­лар­га ба­ла­лар тәр­би­я­ләү өчен по­со­би­е­не 1,5 ел­дан ба­ла­лар бак­ча­сы­на юл­ла­ма ал­ган­чы­га ка­дәр би­рер­гә. Әм­ма бу 3 ел­дан ар­тык бу­лыр­га ти­еш тү­гел.

2. Ата-ана­ла­ры I - II төр­кем ин­ва­лид бул­ган ба­ла­лар­га мәк­тәп­кә­чә бе­лем би­рү уч­реж­де­ни­е­лә­ре­нә йөр­гән­дә ком­пен­са­ция тү­ләү мәсь­ә­лә­сен хәл итәр­гә.

3. Яшәү ми­ни­му­мын­нан тү­бән ке­рем­ле, ин­ва­лид ба­ла­лар тәр­би­я­ләү­че ха­тын-кыз­лар­ны як­лау ту­рын­да­гы тәкъ­дим­не ае­рым пункт итеп кер­тер­гә.

4. Со­ци­аль һәм ком­мер­ци­я­не­ке бул­ма­ган, (сә­ла­мәт­лек сак­лау, мә­дә­ни­ят, со­ци­аль як­лау) хез­мәт­кәр­ләр­нең күп­че­ле­ген ла­ек­лы ял­да­гы һәм пен­сия ал­дын­да­гы ха­ным­нар тәш­кил ит­кән, аз хез­мәт хак­лы өл­кә­ләр­дә эш­ләү­че ха­тын-кыз­лар өчен, шул исәп­тән пен­сия, дәү­ләт таш­ла­ма­ла­рын сак­лар­га.

5. Мәк­тәп прог­рам­ма­сы­на бу­ла­чак ата-ана­лар­ны әзер­ләү мак­са­тын­нан, "Га­и­лә тор­мы­шы ни­гез­лә­ре" кур­сын кер­тер­гә.

"2017-2022 ел­лар­да Рос­сия Фе­де­ра­ци­я­сен­дә ха­тын-кыз­лар мән­фә­гать­лә­ре бу­ен­ча мил­ли стра­те­гия" про­ек­ты ка­бул ите­леп, тор­мыш­ка ашы­рыл­са, гү­зәл зат­ла­ры­быз­ның тор­мы­шы бар як­тан да аз бул­са да, ях­шы­рыр иде. Бу до­ку­мент мат­бу­гат ча­ра­ла­рын­да ба­сы­лып чык­ма­са да, шә­һәр­дәш­лә­ре­без ара­сын­да аның бе­лән та­ныш­кан ке­ше­ләр дә бар. Стра­те­ги­я­не эш­лә­гән­дә бәл­ки алар­ның фи­кер­лә­ре дә ис­кә алы­ныр.

Гөл­наз ФА­ТЫЙ­ХО­ВА, са­ту­чы:

- Сүз дә юк, бу бик ки­рәк­ле до­ку­мент. Әм­ма ул кә­газь­дә ге­нә кал­ма­сын иде. Кыз­га­ныч­ка кар­шы, күп ке­нә пред­при­я­тие һәм оеш­ма­лар­да­гы эш шарт­ла­ры мак­та­ныр­лык тү­гел. Алар­ны җи­тәк­че­ләр бел­ми дә. Кай­бер урын­нар­да ир­тә­дән кич­кә ка­дәр, хәт­та ял, бәй­рәм көн­нә­рен­дә дә эш­ли­ләр. Бу - хез­мәт ко­дек­сын, алай гы­на да тү­гел, Кон­с­ти­ту­ци­я­дә ка­рал­ган хо­кук­лар­ны бо­зу ди­гән сүз. Мо­ңа чик ку­ел­сын иде. Чөн­ки төн­гә ка­дәр эш­лә­гән өчен бер җир­дә дә ар­тык хез­мәт ха­кы тү­лә­ми­ләр бит. Аның ка­ра­вы күп­ме ке­ше­нең сә­ла­мәт­ле­ге как­шый, га­и­лә­ләр­дә ни­заг­лар чы­га.

Ри­яз ГЫЙЛЬ­МА­НОВ, ерак юл­лар­га йө­рү­че шо­фер:

- Мин хө­кү­мәт­тә эш­лә­сәм, бе­рен­че чи­рат­та гү­зәл зат­ла­ры­быз­ның сә­ла­мәт­ле­ген тик­ше­рү­не буш­лай һәм мәҗ­бү­ри итәр идем. Хә­зер­ге ме­ди­ци­на тик­ше­рүе ха­лык­тан ак­ча җыю өчен ге­нә оеш­ты­ры­ла бит. Ана­лиз­лар ала­лар, чир тап­са­лар, бер ай­дан соң гы­на та­биб­ка элә­гә ала­сың, аны­сы да әле та­ныш-бе­леш ар­кы­лы гы­на. Тү­ләү­ле кли­ни­ка­лар­га бар­саң, дә­ва­ла­ныр­га ак­ча кал­мый. Шу­лар­ны ис­тә то­тып, ак­ча кыз­га­нып, без­нең ха­тын-кыз­ла­ры­быз үз­лә­ре­нең сә­ла­мәт­лек­лә­ре­нә би­та­раф бу­лу­ны өс­тен кү­рә. Бу бит җәм­гы­ять­нең ни­ге­зен как­ша­та, ки­лә­чәк­кә өме­тен өзә. Чөн­ки чир­ле ана­дан авы­ру ба­ла туа, ә аңар­дан җәм­гы­ять­кә зы­ян гы­на ки­лә.

Зә­кия ХӘЙ­БУЛ­ЛИ­НА, ла­ек­лы ял­да­гы укы­ту­чы:

- Әле­ге до­ку­мент­ка ин­тер­нет кул­ла­ну­ны чик­ләү ту­рын­да­гы тәкъ­дим­не кер­тер идем. Ин­тер­нет­та­гы төр­ле сайт­лар ба­ла­лар тәр­би­я­ләү­гә тис­кә­ре йо­гын­ты ясый. Хә­зер­ге ва­кыт­та шу­лар йо­гын­ты­сын­да җи­на­ять­ләр кы­лы­на. Ба­ла­лар­ның план­шет, компь­ю­тер ар­ка­сын­да ата-ана­сы­на, әби­се­нә кул кү­тә­рү, хәт­та үте­рү оч­рак­ла­ры да бар. Ко­точ­кыч бит бу. Те­ле­ви­зор­дан да күб­рәк тәр­би­я­ви эч­тә­лек­ле, зә­вык­лы прог­рам­ма­лар күр­сә­тел­сен иде.