«Мәй­дан»га – 20 ел

Бас­ма­да та­тар га­лим­нә­ре, му­зы­ка һәм те­атр әһел­лә­ре, рәс­сам­нар, му­зей­лар тор­мы­шы киң мәй­дан тап­ты. Та­тар илен­нән чит­тә яшә­ү­че мил­ләт­тәш­лә­ре­без­гә, алар­ның иҗа­ты­на да хә­ер­хаһ­лы мө­нә­сә­бәт­тә ул.
«Мәй­дан» жур­на­лы Ил­дар Юзе­ев исе­мен­дә­ге үз пре­ми­я­сен бул­дыр­ды. Шу­лай ук ак­тив уку­чы­ла­рын һәм ав­тор­ла­рын төр­ле бәй­ге-ча­ра­лар бе­лән дә ку­ан­ды­рып то­ра.
20 ел буе та­тар дөнь­я­сын­да, биг­рәк тә Чул­ман арь­я­гын­да­гы та­тар уку­чы­ла­ры кү­ңе­лен­дә үз сү­зе, үз ка­бат­лан­мас йө­зе бе­лән бал­кы­ган, та­тар әдә­би­я­ты, сән­га­те са­гын­да тор­ган бас­ма­ны – «Мәй­дан» жур­на­лын сез дә укы­мый кал­ма­гыз! Та­тар мәй­да­нын­да бер­гә бу­лыйк!
Бу сә­хи­фә­дә исә «Мәй­дан» жур­на­лы бе­лән ту­ры­дан-ту­ры бәй­лә­неш­тә бул­ган шә­хес­ләр­нең яз­ма­ла­рын укыр­сыз.
Ли­лия Фәт­та­хо­ва

­Һәр са­нын­да – олы хез­мәт...
Игъ­ти­бар ит­кә­не­гез бар­дыр, бәй­рәм­нәр­дә, га­дәт­тә, сау­лык-бә­хет те­лә­гән­нән соң, еш кы­на та­гын бер ма­тур те­ләк яң­гы­рый: «Өй­дән эш­кә сө­е­неп бар, эш­тән өй­гә сө­е­неп кайт», ди­ләр. Эш уры­нын­да да өй­дә­ге ке­бек та­ту­лык, җы­лы­лык бу­лу үзе бер бә­хет шул... «Мәй­дан» жур­на­лы­на ачыл­ган көн­нә­рен­дә үк эш­кә ур­наш­кан идем, го­мер­нең 13 елы шун­да үт­кә­не си­зел­мә­гән дә... 2001 ел­ның май ур­та­сын­да мэ­рия би­на­сы­ның ре­дак­ци­я­гә би­рел­гән зур гы­на, буш ди­яр­лек ка­би­не­тын­да бе­рен­че тап­кыр җы­е­лу­ы­быз­ны хә­тер­лим: баш ре­дак­то­ры­быз Фа­кил абый Са­фин без­гә жур­нал­ның нин­ди­рәк бу­ла­ча­гы ту­рын­да сөй­ли. Ав­густ­та ин­де бе­рен­че сан­ны чы­га­рыр­га ти­еш­без икән. Ка­би­нет­та бер­дән­бер җи­һаз бул­ган са­ры кә­нә­фи­гә уты­рып, шул рә­веш­ле тә­ү­ге эш кө­не баш­лан­ды, план­нар бил­ге­лән­де. Әдә­би­ят­тан ераг­рак бул­ган бе­рәр­се ул көн­не чит­тән тың­лап тор­са, «ме­нә әкә­мәт­ләр, ке­ше ышан­мас­тай­га үз­лә­ре ыша­нып уты­ра­лар», - дип кыч­кы­рып кө­ләр иде. Без ба­ры­быз да, чын­нан да, хы­ял­лар­га ышан­дык һәм ял­гыш­ма­дык. Ав­густ аен­да, ти­рән эч­тә­лек­ле ма­те­ри­ал­лар­га бай бу­лып, бе­рен­че сан та­ба­дан төш­те. Яңа ел­дан соң исә жур­нал­ның һәр са­ны ае­рым бер язу­чы­га ба­гыш­ла­нып чы­га баш­ла­ды. Нәкъ шул чор­да сан әзер­ләү ба­ры­шын­да, шәх­сән мин үзем өчен Ка­дыйр Сиб­га­тул­лин ди­гән ша­гыйрь­нең олы иҗа­тын ач­тым, аның ши­гырь­лә­ре­нең мо­ңы, аһә­ңе бү­ген­гә­чә ае­рыл­гы­сыз юл­да­шым ке­бек. Хә­ер, мин ге­нә тү­гел. Ай са­ен, шә­хес­кә ба­гыш­лан­ган жур­нал дөнья күр­гәч, ки­тап­ха­нә­че­ләр­дән, укы­ту­чы­лар­дан җы­лы кай­та­ваз­лар ки­лә баш­ла­ды, алар ба­ры­сы да бу сан­нар­ның һәр­бер­се эн­цик­ло­пе­ди­я­гә тиң бу­лу­ын ас­сы­зык­лый иде. То­ра-ба­ра жур­нал эчен­дә «Гый­лем вә тәр­бия», «Ши­фа», «За­ман», «Та­я­ныч», «Мәй­дан­чык» ди­гән төс­ле ку­шым­та­лар бар­лык­ка кил­де. Алар­ны жур­нал эчен­дә­ге жур­нал­лар ди­сәң дә арт­ты­ру бул­мас, чөн­ки һәр ку­шым­та 16 бит­ле, яз­ма­лар­га бик бай; иң та­лым­лы уку­чы­ның да та­лә­бе­нә җа­вап би­рер­лек. Ре­дак­ция гөр­ләп то­ра, ае­ру­ча жур­нал­ны ти­пог­ра­фи­я­гә оза­тыр көн­нәр якын­лаш­са, кыр­мыс­ка оя­сы ке­бек кай­на­шыр­га то­ты­на­быз: ке­рер­гә ти­еш­ле бө­тен яз­ма кер­гән­ме, хә­реф ха­та­ла­ры кал­ма­ган­мы... Мон­да ин­де эш сә­га­те бе­лән исәп­лә­шү юк... Бер­гә­ләп чәй эчү­ләр ха­кын­да зур гы­на бер хи­кәя язар­лык. Хик­мәт шун­да: ул чор­да ре­дак­ци­я­дә үзе­нә кү­рә бер «тра­ди­ция» бар­лык­ка кил­де, дү­шәм­бе көн­не пла­нер­ка­ның «кай­нар» өле­ше тә­мам­ла­ган­нан соң, ике ка­би­нет та ат­на дә­ва­мын­да җый­ган мә­зәк­ләр­не кыч­кы­рып укый. Кай­сы ка­би­нет­ның мә­зәк­лә­ре иң кы­зык – җиң­гән як­ка йөз сум «пре­мия». Чәй-ши­кәр алыр­га ме­нә ди­гән бу­ла иде ул. Нәкъ ме­нә шул чәй өс­тә­ле янын­да ки­лә­се ат­на өчен яңа кы­зык­лар туп­ла­на баш­лый. «Ава­рия бул­ган­ны эз­ләп йөр­гән га­иш­ник ши­кел­ле, мә­зәк эз­ләп йө­ри­без», - дип кө­ле­шә идек.
Ме­нә шун­дый уен-көл­ке, та­ту­лык бе­лән эш­лә­гән­гә­ме, бү­ген дә, элек­ке хез­мәт­тәш­ләр бе­лән оч­ра­ша кал­сак, ту­ган­нар­ча җы­лы­лык то­еп кү­ре­шә­без. Жур­нал­ның сый­фа­ты ях­шы бул­сын, ха­лык­чан жур­нал бул­сын ди­гән мак­сат­ның хә­зер дә үз уры­нын­да икә­нен кү­реп шат­ла­на­быз. «Мәй­дан» жур­на­лы Чал­лы хал­кы­на гы­на тү­гел, рес­пуб­ли­ка­ның төр­ле ра­йон­на­рын­да яшә­ү­че­ләр­гә дә, Баш­корт­стан­да яшә­ү­че мил­ләт­тәш­лә­ре­без­гә дә олы бү­ләк. Шу­шы егер­ме ел эчен­дә аның бит­лә­рен­дә кем­нәр­гә ге­нә мәй­дан би­рел­мә­де, нин­ди ге­нә яңа исем­нәр ачыл­ма­ды, нин­ди ге­нә ма­тур, зат­лы әдә­би­ят үр­нәк­лә­ре, хал­кы­быз­ның бай та­ри­хы тәкъ­дим ител­мә­де?! Бу бай­лык­ны бар­лар өчен, жур­нал­ның төп­лән­мә­лә­ре­нә күз са­лып алу да җи­тә. Аның һәр са­нын­да, һәр би­тен­дә – күп­ме ке­ше­нең олы хез­мә­те, эз­лә­нү­лә­ре, күз ну­ры. Иң мө­һи­ме исә уку­чы­лар­ның «Мәй­дан» ны кө­теп то­руы, «яңа са­ны кай­чан кай­та, ал­да­гы әсәр­нең дә­ва­мын тү­зем­сез­лә­неп кө­тә­без бит», - дип те­ле­фон­нан шал­ты­ра­ту­ла­ры, хә­бәр­ләр юл­ла­вы.
Ярат­кан жур­на­лым­ны 20 ел­лык бәй­рә­ме бе­лән чын кү­ңел­дән кот­лыйм, 30, 40 ел­лык бәй­рә­мен дә шун­дый җы­лы кай­та­ваз­лар бе­лән кар­шы алыр­га на­сыйп бул­сын дип те­лим.
Ай­гөл Әх­мәт­га­ли­е­ва.