Чаллыга грипп эпидемиясе яныймы?

Соң­гы көн­нәр­дә дуң­гыз грип­пы­ның Та­тар­стан, Чал­лы буй­лап "йө­рүе", Яңа ел бәй­рәм­нә­рен­дә әле­ге кур­кы­ныч штамм­ны йок­тыр­ган 39 чал­лы­лы­ның го­мер­лә­ре өзе­лү ха­кын­да­гы мәгъ­лү­мат со­ци­аль чел­тәр­ләр­не би­ләп ал­ды. Күп­ме ха­лык­ны ха­фа­га, бор­чу­га сал­ган әле­ге хә­бәр ни дә­рә­җә­дә дө­рес­лек­кә ту­ры ки­лә, әл­лә мах­сус рә­веш­тә та­ра­тыл­ган ял­ган­мы? Мо­ны ачык­лау­ны со­рап бик күп уку­чы­ла­ры­быз шал­ты­ра­та.

Сүз дә юк, кем­гә­дер рес­пуб­ли­ка­быз­да тот­рык­лы, имин мо­хит сак­ла­нуы, төр­ле мил­ләт ха­лык­ла­ры­ның үза­ра дус­та­нә мо­хит­та ты­ныч кы­на яшәп ятуы ошап бет­ми. Кай­бе­рә­ү­ләр, го­му­мән, ха­лык ара­сын­да ыгы-зы­гы куз­га­ту­дан тәм та­ба. Хә­те­ре­гез­дә бул­са, уз­ган ел­ның көз ба­шын­да со­ци­аль чел­тәр­ләр­дә Та­тар­стан шә­һәр­лә­рен те­ракт әзер­лә­ү­че 16 тер­рор­чы ту­рын­да хә­бәр та­рал­ган иде. Күп­ме­дер ва­кыт­тан соң, аның ял­ган про­па­ган­да бу­луы ачык­лан­ды. Лә­кин хә­бәр та­ра­ту­чы­лар күп­ме­дер дә­рә­җә­дә мак­сат­ла­ры­на иреш­те: ха­лык кү­ңе­ле­нә шом са­лып өл­гер­де­ләр. Бу юлы да дуң­гыз грип­пы ту­рын­да­гы "кай­нар" мәгъ­лү­мат күз ачып йом­ган­чы со­ци­аль чел­тәр­ләр һәм по­пу­ляр мес­сенд­жер аша та­рал­ды.

Ки­леп ту­ган хәл­гә ачык­лык кер­тү йө­зен­нән, йо­гыш­лы авы­ру­лар хас­та­ха­нә­се­нә шал­ты­рат­тык. Чөн­ки грипп­ның авыр фор­ма­ла­ры бе­лән за­рар­лан­ган авы­ру­лар­ны би­ре­гә ки­те­рә­ләр. Шу­лай ук авы­ру­га ки­тер­гән ви­рус­ның тө­гәл штам­мы да шу­шы хас­та­ха­нә­нең ла­бо­ра­то­ри­я­сен­дә ачык­ла­на. Ан­нан хә­бәр итү­лә­рен­чә, гыйн­вар аен­да ка­бул ител­гән авы­ру­лар­ның бер­сен­дә ге­нә грипп­ның А ти­бы рас­лан­ды. Әле­ге төр­кем­гә ка­ра­ган ви­рус­ның бер ти­бы - H1N1 ха­лык­та дуң­гыз грип­пы исем ас­тын­да йө­ри. Ка­бат­лап әй­тә­без, әле­ге тип без­дә ачык­лан­ма­ды. Шу­лай ук мо­ңар­чы грипп­тан үлем оч­рак­ла­ры да тер­кәл­гә­не юк.

Та­гын бер ял­ган­га чал­лы­лы­лар­ның кү­зен ачу за­рур. Со­ци­аль чел­тәр­ләр­не "ай­кап" йө­рү­че ау­ди­о­файл­да үзен "та­биб" дип та­ныш­ты­ру­чы ха­ным ал­да әй­тел­гән үлем оч­рак­ла­ры­ның ашы­гыч яр­дәм күр­сә­тү хас­та­ха­нә­сен­дә, тө­гәл­рә­ге 40 урын­лы те­ра­пия бү­ле­ген­дә бу­луы ха­кын­да хә­бәр итә. Лә­кин бу ро­лик - чын уй­дыр­ма. Грипп бе­лән авы­ру­чы­лар­ны әле­ге хас­та­ха­нә ка­бул ит­ми һәм әле­ге дә­ва­лау уч­реж­де­ни­е­сен­дә мон­дый те­ра­пия бү­ле­ге­нең бул­га­ны да юк. Шу­лай ук ашы­гыч яр­дәм күр­сә­тү бри­га­да­ла­ры та­биб­ла­ры әй­тү­лә­рен­чә, бү­ген­ге көн­дә юга­ры тем­пе­ра­ту­ра­лы авы­ру­лар­га яр­дәм ча­кы­ру оч­рак­ла­ры һәр ел­да­гы дә­рә­җә­дә.

Рос­сия кул­ла­ну­чы­лар эш­чән­ле­ген кү­зә­тү­дә то­ту­чы ида­рә­нең эпи­де­ми­я­о­ло­гик кү­зә­тү бү­ле­ген­нән алын­ган мәгъ­лү­мат­лар да әле­ге ста­тис­ти­ка­ны рас­лый. Грипп һәм ОР­ВИ бе­лән авы­ру­ның бү­ген­ге ха­лә­те бу­ен­ча Чал­лы эпи­де­мия чи­ге­нә 36 про­цент­ка җит­ми. Әй­тик, гыйн­вар­ның 11ен­нән 17се­нә ка­дәр­ге чор­да ОР­ВИ бе­лән 2163 авы­ру тер­кәл­де Шу­лар­ның 107се, шул исәп­тән, 70 ба­ла хас­та­ха­нә­дә дә­ва­ла­на. Бу - гыйн­вар өчен га­дә­ти күр­сәт­кеч­ләр.

Ә ха­лык ара­сын­да кот­кы та­ра­ту­чы­лар­га кил­гән­дә, Яр Чал­лы про­ку­ро­ры­ның яр­дәм­че­се Олег Уль­я­ни­чен­ко әй­тү­ен­чә, хо­кук сак­лау ор­ган­на­ры ял­ган хә­бәр та­ра­ту­чы­ны тиз ара­да ачык­лар­га ти­еш­ләр. Тик­ше­рү ба­ры­шын­да әле­ге оч­рак ад­ми­нис­т­ра­тив хо­кук бо­зу­лар­ның кай­сы мад­дә­се­нә ту­ры ки­лүе дә бил­ге­ле бу­ла­чак. Лә­кин ни­чек ке­нә бул­ма­сын, та­биб­лар грипп­тан һәм ОР­ВИ­дан сак­ла­ну­ның, про­фи­лак­ти­ка ча­ра­ла­ры кү­рү­нең за­рур­лы­гын ис­кәр­тә.

Әй­тик, Рос­сия бу­ен­ча алын­ган мәгъ­лү­мат­лар­дан кү­рен­гән­чә, уз­ган ат­на­да ОР­ВИ бу­ен­ча эпи­де­мия чи­ге­нең ар­ту оч­рак­ла­ры Орен­бург һәм Якутск шә­һәр­лә­рен­дә тер­кәл­гән. "Иле­без­нең 5 субъ­ек­тын­да 2 яшь­кә ка­дәр­ге ба­ла­лар­ның ОР­ВИ бе­лән авы­руы шу­лай ук эпи­де­мия чи­ген уз­ды. Ор­га­низм­да хәл­сез­лек бул­ган­да, то­мау төш­кән­дә, юга­ры тем­пе­ра­ту­ра сак­лан­ган­да, ки­чек­мәс­тән та­биб­ка мө­рә­җә­гать ите­гез", дип ис­кәр­тә Рос­сия Фе­де­ра­ци­я­се­нең баш са­ни­та­рия та­би­бы Ан­на По­по­ва. Үз бел­де­гең бе­лән дә­ва­ла­ну кай­бер оч­рак­лар­да үзен ак­ла­са да, грипп­ның ал­да әй­тел­гән H1N1 штам­мы йок­кан оч­рак­та - һәр ми­нут хә­лит­кеч! Ви­рус ор­га­низм­ны хәл­сез­лән­де­реп ке­нә кал­мый, са­нау­лы сә­гать­ләр­дә үп­кә­не за­рар­лый, тем­пе­ра­ту­ра 39-40 гра­дус­ка ка­дәр кү­тә­ре­леп, нерв сист­ма­сын как­ша­та. Тиз ара­да ти­еш­ле яр­дәм күр­сә­тел­мә­гән оч­рак­та, авы­ру­ның үле­ме­нә ки­те­рер­гә мөм­кин. Шу­ңа кү­рә үз сә­ла­мәт­ле­ге­без­гә, ба­ла­ла­ры­быз сау­лы­гы­на ка­ра­та һәр­да­им игъ­ти­бар­лы бу­лыйк. Көн­дә­лек ре­жим­ны үтәп, ир­тән­ге за­ряд­ка­ны да ясар­га оныт­мый­ча, дө­рес итеп тук­ла­нып яшә­сәк, га­и­лә­без­не грипп ви­ру­сы чит­лә­теп узар. Ка­гый­дә бу­ла­рак, ул им­му­ни­те­ты көч­сез бул­ган ке­ше­ләр­гә "ия­ре­рә". Сә­ла­мәт яшәү рә­ве­ше алып ба­рыйк.

Рос­сия кул­ла­ну­чы­лар эш­чән­ле­ген кү­зә­тү­дә то­ту ида­рә­се хә­бәр итү­ен­чә, Рос­си­я­дә ел са­ен грипп һәм ОР­ВИ бе­лән 30 мил­ли­он­га якын ха­лык авы­рый. Иле­без­дә 45 млнга якын ха­лык яшә­вен исәп­кә ал­сак, бу - бик зур күр­сәт­кеч.