Дуслык белән көчле без

Рес­пуб­ли­ка­быз­да мө­сел­ман һәм хрис­ти­ан, башка диннәр белән бәйле мә­дә­ни­я­т яд­кәр­лә­ре, из­ге урын­нар күп. Мә­чет һәм храм­нар­ны тор­гы­зу да - хө­кү­мәт игъ­ти­ба­ры үзә­ген­дә. Мә­сә­лән бү­ген­ге көн­дә Бол­гар ис­лам ака­де­ми­я­се тө­зе­лә һәм Ка­зан Из­ге Мәрь­ям Ана ико­на­сы со­бо­рын тор­гы­зу эш­лә­ре баш­ка­ры­ла. "Бу -Та­тар­стан респ­бу­ли­ка­сын­да ди­на­ра һәм мил­лә­та­ра ты­ныч­лык һәм та­ту­лык­ны сак­лау бу­ен­ча алып ба­ры­ла тор­ган мө­һим эш юнә­ле­ше­нең кур­сы­на ачык ми­сал, дә­ү­ләт дин­нә­ре ди­а­ло­гы­ның кон­ст­рук­тив үсе­ше", - дип ас­сы­зык­ла­ды ТР Пре­зи­ден­ты Рөс­тәм Миң­не­хан­нов. Шу­ны­сы мө­һим: әле­ге ике зур про­ект ха­лык яр­дә­ме бе­лән га­мәл­гә ашы­ры­ла. Ру­хи ми­ра­сы­быз­ны кай­та­ру­да Та­тар­стан хал­кы бер­дәм­лек күр­сә­тә.

21 июль­дә Ка­зан Мәрь­ям Ана ико­на­сы со­бо­ры тө­зә­лә­чәк урын­га ис­тә­лек та­шы ку­ел­ды. Шул уңай­дан баш­ка­ла­быз­да Мәс­кәү һәм Бө­тен Русь пат­ри­ар­хы Ки­рилл да бу­лып кит­те. Ул Ка­зан Из­ге Мәрь­ям Ана ико­на­сы со­бо­ры­ның ни­гез та­шын са­лу тан­та­на­сын­да шат­лы­гы бе­лән бү­леш­те:

-Та­тар­стан­да пра­вос­ла­вия һәм мө­сел­ман яд­кәр­лә­рен тор­гы­зу һәр­ва­кыт игъ­ти­бар үзә­ген­дә бул­ды. Шу­ны­сы сө­ен­де­рә: хө­кү­мә­те­гез мил­ли кон­фес­си­я­лә­ре­нең из­ге баш­лан­гыч­ла­рын һәр­ва­кыт хуп­лап то­рыр­га әзер. Ка­ра­гыз әле: сез дөнь­я­ның кай­сы уры­нын­да, хрис­ти­ан со­бо­ры­на ни­гез та­шу са­лу тан­та­на­сын­да, юга­ры мө­сел­ман Ди­ния на­за­рә­те­нең кат­на­шу­ын кү­рер­сез? Ба­ры Рос­си­я­дә ге­нә. Без үзен­чә­лек­ле ха­лык һәм шун­да без­нең көч!

Чал­лы да - күп­мил­ләт­ле шә­һәр. Без­дә дә та­тар­лар, рус­лар, чу­аш­лар, ук­ра­ин­нар, баш­корт­лар һәм баш­ка мил­ләт вә­кил­лә­ре яши. Алар­га да ру­хи азык та­бар­га һәм ди­ни га­мәл­ләр­не баш­ка­ру­да бар мөм­кин­лек­ләр дә ту­ды­рыл­ган. Шә­һә­ре­без­дә шак­тый гы­на мә­чет һәм чир­кәү­ләр дә эш­ләп ки­лә.

Бер-бер арт­лы саф­ка ба­су­чы яңа за­вод­лар, юга­ры уку йорт­ла­ры да баш­ка мил­ләт вә­кил­лә­рен ка­ла­быз­га җә­леп итә. Соң­гы­сы­на тук­тал­сак, бү­ген­ге көн­дә Чал­лы вуз­ла­рын­да 400 якын төр­ле чит ил сту­дент­ла­ры укый. "Шә­һәр сту­дент­лар со­ве­ты" җир­ле яшь­ләр иҗ­ти­ма­гый оеш­ма­сы рә­и­се Алек­сей Во­ло­дин әй­тү­ен­чә, алар ара­сын­да, хәт­та, Ке­ни­я­дән ки­леп бе­лем алу­чы­лар да бар. Бы­ел исә Кы­тай­дан да сту­дент­лар ки­лер дип кө­те­лә. Шу­ны­сы сө­ен­де­рә, ха­лы­кы­быз ба­ры­сы­на да дус-та­ту мө­нә­сә­бәт­тә.

Ка­ла­быз­да төр­ле мил­ләт вә­кил­лә­ре өчен мах­сус Ха­лык­лар дус­лы­гы йор­ты да эш­ләп ки­лә. Кы­зык­лы ча­ра­лар да оеш­ты­ры­ла. Мә­сә­лән, уз­ган шим­бә­дә шә­һә­ре­без­нең төп мәй­да­нын­да ке­рә­шен­нәр­нең мил­ли бәй­рәм­нә­рен - Пит­рау кө­нен бил­ге­ләп үт­тек. Шул ук ва­кыт­та Эн­ту­зи­аст­лар буль­ва­рын­да чит мил­ләт мә­дә­ни­ят­лә­рен өй­рә­нү­гә ба­гыш­лан­ган ча­ра - "Мә­дә­ни­ят­не та­тып ка­ра"("Taste a culture") уз­ды. Аны "Нур" яшь­ләр үзә­ге, "Ба­ры­сы да си­нең ку­лың­да" ("It's up to you") яшь­ләр иҗ­ти­ма­гый оеш­ма­сы һәм Баш­кар­ма ко­ми­тет оеш­тыр­ды.

- Әле­ге ча­ра­ның мак­са­ты, шә­һәр­дәш­лә­ре­без­не чит ил мә­дә­ни­я­те, йо­ла­ла­ры, тел­лә­ре бе­лән та­ныш­ты­рып, то­ле­рант­лык­ны арт­ты­ру. Мон­дый бәй­рәм­нәр­не без ике ел элек оеш­ты­ра баш­ла­дык. Алар­ны кы­зык­лы һәм ма­вык­тыр­гыч итәр­гә те­ләп, ан­да төр­ле мил­ләт вә­кил­лә­рен дә ча­кы­ра­быз. Мә­сә­лән, "Мә­дә­ни­ят­не та­тып ка­ра" ча­ра­сы­на Ми­сыр­дан ике сту­дент - Омар Сә­лих һәм Зә­кә­рия Мө­хәм­мәт кил­де.Те­лә­гән ке­ше алар яны­на ки­леп сөй­лә­шә дә ал­ды. 30 июль­дә исә без "Мә­дә­ни­ят­ләр фес­ти­ва­ле"н уз­ды­ра­чак­быз. Ан­да Кы­тай, Бах­рейн һәм Ал­жир­дан кил­гән сту­дент­лар кат­на­ша­чак. Мон­нан тыш без­нең оеш­ма ав­густ­та ба­ла­лар һәм сту­дент­лар өчен чит ил сту­дент­ла­ры кат­на­шын­да җәй­ге ла­герь да оеш­ты­ра­чак. Тел­лә­рен шо­мар­тыр­га яки ки­ре­сен­чә аны өй­рә­нер­гә те­лә­гән­нәр ан­да язы­ла ала­лар, - дип сөй­лә­де "Ба­ры­сы да си­нең ку­лың­да" яшь­ләр иҗ­ти­ма­гый оеш­ма­сы­ның җи­тәк­че­се Нәр­ги­зә Гу­ло­мо­ва. Ми­сыр ку­на­гы - сту­дент Омар Сә­лих та үз фи­кер­лә­ре бе­лән бү­леш­те:

- Мин Су­эц ка­на­лы­на якын ур­наш­кан Ис­ма­и­лия шә­һә­рен­нән кил­дем. Без­дә күп­ләп ман­го җи­ме­ше үс­те­рә­ләр. Чал­лы­ны әле ка­рар­га җи­теш­мә­дем. Бү­ген­ге көн­дә хи­сап­чы бел­геч­ле­ге­нә укыйм. Әм­ма шә­һә­ре­гез хал­кы бик ошый. Як­ты йөз­ле, кы­зык­сы­ну­чан, та­ту ке­ше­ләр. Мон­дый ча­ра­да кат­на­шу­ы­ма бик шат­мын. Ул мил­лә­та­ра мө­нә­сә­бәт­ләр­не ях­шыр­та, яңа дус­лар­ны да та­бар­га яр­дәм итә. Мон­нан тыш төр­ле мил­ләт мә­дә­ни­я­тен, йо­ла­ла­рын да үз­ләш­те­рү­дә зур яр­дәм­че, - дип сөй­лә­де ул.

"Сол­неч­ный" һәм "Кры­ла­тый" сау­лык ла­герь­ла­рын­да да экст­ре­мизм­ны бул­дыр­мау һәм аны про­фи­лак­ти­ка­лау бу­ен­ча ба­лар өчен зур квест оеш­ты­рыл­ды. Ан­да 500 гә якын яшь чал­лы­лы­лы кат­наш­ты. Егет-кыз­лар уен­ның төр­ле этап­ла­рын­да мил­ләт­ләр һәм ил­ләр ту­рын­да төр­ле со­рау­лар­га җа­вап бир­де­ләр, баш­ват­кыч­лар чиш­те­ләр, жыр-би­ю­ле бәй­ге­ләр­дә кат­наш­ты­лар. Җи­ңү­че­ләр­гә бү­ләк­ләр дә тап­шы­рыл­ды.

Мил­ләт­ләр­не хөр­мәт итү, алар­га ку­нак­чыл һәм дус бу­лу ты­ныч­лык­ны сак­лап ка­лу­га гы­на тү­гел, сән­гать һәм мә­дә­ни­ят ягын­нан үсү­гә рухый байлыкны арттырырга да яр­дәм итә. Уй­лап ка­ра­саң, һәр­бер мил­ләт сок­ла­ныр­лык һәм үр­нәк сый­фат­лар­га ия бит. Алар­ны үз­ләш­те­реп, төр­ле як­лап ка­мил­лә­шик. Бер­дәм­лек­тә көч ба­рын да оныт­мыйк.

Аль­би­на ЗА­РИ­ПО­ВА