Яр Чаллы шәһәре турында
Яр Чаллы (рус. Набережные Челны, 1982 елның ноябреннән 1988 ел башына кадәр Брежнев дип атала) - Россиядә, Татарстанның төньяк-көнчыгыш өлешендә, Кама (Чулман) елгасының сул як ярында урнашкан шәһәр. Елга ярлары автомобиль һәм тимер юллар уза торган плотина белән тоташтырылган.
-
Яр Чаллы шәһәре тарихы
Тасвирлама: Яр Чаллы - бай тарихлы шәһәр. Бүгенге көндә Яр Чаллы шәһәрендә 80 нән артык милләт вәкиле яши, 22 милли-мәдәни җәмгыять оештырылган һәм эшләп килә. Беренче чиратта аларның эшчәнлеге үз халыкларының телен, мәдәниятен, традицияләрен һәм гореф-гадәтләрен кайтару һәм үстерү мәсьәләләрен хәл итүгә юнәлдерелгән. Яр Чаллы - 100 меңнән артык бала, шуларның 20 меңнән артыгы студентлар булган яшь шәһәр. Яр Чаллы, шулай ук аның янәшәсендәге һәм Алабуга шәһәреннән ерак түгел генә урнашкан «Түбән Кама» парк-тыюлыгы туризмны үстерү буенча перспектив үзәкләрдән санала.
-
Яр Чаллы шәһәрендә туристик объектлар
-
Яр Чаллыдан зур шәһәрләргә кадәр ара
Тасвирлама: Чаллы - Татарстан Республикасының төньяк-көнчыгышында, Чулман елгасының сул ярында Татарстан шәһәрләре арасындада зурлыгы һәм әһәмияте буенча икенче урында торган шәһәр.
ГОМУМИ МӘГЪЛҮМАТ
Яр Чаллы - республика буйсынуындагы шәһәр, Яр Чаллы агломерациясенең төп шәһәре һәм Түбән Кама ТҖК үзәге, Россиядә халык саны буенча - утызынчы (2010 елның 1 гыйнварына кадәрге мәгълүматлар буенча), Татарстанда халык саны һәм әһәмияте буенча икенче урында торучы шәһәр. Шәһәрнең мәйданы - 171,03 км²; Кама (Чулман) елгасының ике як яры буйлап зур мәйданда (19 районны үз эченә алып торучы) шәһәр яны зонасы сузылган.
Географик урыны
Ил: Россия Федерациясе
Федерация субъекты: Татарстан Республикасы
Координатлар: 55°42′00″ т.к. 52°20′00″ кч.о. (Спутник картасы)
Эчке бүленеш: Комсомол районы, Автозавод районы, Үзәк районы.
Шәһәр Башлыгы: Наил Гамбәр улы Мәһдиев
Нигез салыну вакыты: 1626 ел
Элеккеге исемнәре: Брежнев (1982 - 1988)
Шәһәр статусы: 1930 елдан.
Мәйданы: 171,03 км²
Халык саны: ▲548 434 кеше (2020 елгы халык санын алу мәгълүматлары буенча)
Халык тыгызлыгы: 2984 кеше./км²
Агломерация: 1,1 млн
Милли состав: татарлар - 48,8%, руслар - 46,2%, чувашлар - 1,1%, башкортлар - 0,72%, удмуртлар - 0,3%, башка милләтләр - 3,2%
Этнохороним: чаллылы, чаллылылар
Сәгать поясы: UTC+3, җәй көне UTC+4
Телефон коды: +7 (8552)
Почта индексы: 4238**
Автомобиль коды: 16, 116
ОКАТО коды: 92 430
Шәһәр районнары
«Россия Федерациясендә җирле үзидарә оештыруның гомуми принциплары» Федераль законның 37 статьясы, Яр Чаллы шәһәре муниципаль берәмлеге Уставының 40 статьясы нигезендә, Башкарма комитет структурасына түбәндәге территориаль органнар керә:
* Автозавод районы хакимияте;
* Үзәк районы хакимияте;
* Комсомол районы хакимияте.
Яр Чаллы шәһәре муниципаль берәмлегенең районнар чиге Яр Чаллы шәһәре муниципаль берәмлеге Шәһәр Советының «Яр Чаллы шәһәре территориясен территориаль берәмлекләргә бүлү һәм шәһәр районнарының чикләрен билгеләү турында» карары нигезендә билгеләнгән.
Комсомол районына ГЭС, ЗЯБ, Сидоровка, Элеватор тавы поселоклары, «Замелекесье» микрорайоны, Суровка, төзелеш индустриясе базасы (БСИ), Энергорайон керә.
Үзәк районына 1-8, 11-19, 31, 36-45, 56, 58, 59 комплекслар, Медицина шәһәрчеге, 2 нче автомобиль юлыннан көньяк-көнбатышка таба урнашкан сәнәгый һәм коммуналь объектлар керә.
Автозавод районына 20, 22-30, 46-54 комплекслар, 50А, 66, 67А, 68, 70А, 71 аз катлы торак төзелеше районнары, 2 нче автомобиль юлыннан төньяк-көнчыгышка таба урнашкан сәнәгый һәм коммуналь объектлар, Тогаево карьеры керә.
Комсомол һәм Үзәк районнары арасындагы чик 4 нче автомобиль юлы буенча «Орловка боҗрасы» чатына кадәр, аннан 1 нче автомобиль юлы буенча Королев урамына кадәр, аннан Королев урамы буенча Чулман проспектына кадәр, аннан көньяк-көнбатышка таба Чулман проспектыннан Нариманов урамына кадәр, аннан Нариманов урамыннан Кама (Чулман) елгасына таба уза.
Автозавод һәм Үзәк районнары арасындагы чик 2 нче автомобиль юлы буенча, аннан Хәсән Туфан проспекты буенча Мәскәү проспектына кадәр, аннан Мәскәү проспекты буенча Вахитов проспектына кадәр, аннан Вахитов проспектыннан Кама (Чулман) елгасына таба уза.
Шәһәр халкы
Яр Чаллы шәһәрендә 548 мең граждан яши, бу исә республика халкының 13,7%ын тәшкил итә.
Халыкның милли составы:
Милләт |
Саны, кеше |
Саны, % |
Татарлар |
263491 |
48,0 |
Руслар |
249563 |
45,5 |
Чувашлар |
6080 |
1,1 |
Украиннар |
2732 |
0,5 |
Башкортлар |
4018 |
0,7 |
Башка милләт |
22550 |
4,1 |
Барлыгы |
548434 |
100 |
Әлеге мәгълүмат Яр Чаллы шәһәренең рәсми сайтыннан алынды.