Хәрәкәт – сәламәтлеккә юл: балагыз өчен спортны ничек сайларга?

Балачактан ук: "Спорт белән шөгыльлән, сәламәт бул!" – дип колакка сеңдерәләр. Әмма бу сүзләрнең асылын, аларның сәламәтлегебез өчен никадәр әһәмиятле икәнен һәркем аңлап бетерәме икән? 

Хәрәкәттә – бәрәкәт, диләр! Ә сез балагызны спорт белән дуслаштыра алдыгызмы? Бу сорауга җавапны Дәвалау-физкультура диспансерының спорт медицинасы белгече Раушания Ночевкинадан ишетергә мөмкин. Ул актив спорт атнасы кысаларында файдалы киңәшләре белән бүлеште.

Физик активлык белән иммунитет арасындагы бәйләнеш

«Спорт – безнең иң яхшы дустыбыз! Ул тәнебезне дә, җаныбызны да сәламәт итә», – ди Раушания Ночевкина. «Фәнни дәлилләр буенча, физик активлык җитди авырулар куркынычын киметә, ә хәрәкәт исә – яхшы кәеф һәм сәламәтлек чыганагы!»

Балагызны спорт белән ничек дуслаштырырга?

«Сабый чактан ук хәрәкәткә өйрәтү – бик мөһим», – ди Раушания Ночевкина. «Бала гел хәрәкәттә булырга тиеш. Беренче айларда ук массаж, гимнастика кебек уеннар аша балада хәрәкәткә кызыксыну уятыгыз. 5 яшькә кадәр аларга җиңел күнегүләр һәм уеннар җитә».
Раушания Мәхмүтовна шулай ук яшь чикләүләре турында да искәртте: «Әгәр балагыз спорт белән җитди шөгыльләнергә тели икән, тиешле яшькә җиткәнен көтегез. Әзерлек этаплары да бар. Мәсәлән, гимнастика белән кызыксынучылар 5-6 яшьтән әзерлек төркеменә языла ала».

Спортмы, әллә физкультурамы? Нәрсәне сайларга?

Бала үсә төшкәч һәм активлашканнан соң, күп кенә ата-аналар аны спорт секциясенә бирергә тели. Ләкин сайлауда еш кына үз зәвыклары яки урнашу уңайлыгы белән җитәкчелек итәләр. Табиб мөһим нечкәлекләргә игътибар итәргә киңәш итә.
«Физкультура һәм спорт – бер үк нәрсә түгел. Физкультура сәламәтлекне саклауга һәм физик кимчелекләрне төзәтүгә юнәлтелгән – бу үзең һәм иминлегең өчен шөгыльләр. Спорт исә – нәтиҗәләргә, җиңүләргә һәм, бәлки, профессиональ карьерага ирешү өчен күнегүләр. Хәтта иң профессиональ күнегү процессы да организмны артык көчәнешкә китерергә мөмкин булган йөкләнешләр белән бәйле», – дип кисәтә табиб.

Бала өчен дөрес спортны ничек сайларга?

Ата-аналар еш кына балаларыннан чемпионнар ясарга хыяллана, ләкин иң мөһиме – баланың теләген исәпкә алырга кирәк. Күпчелек очракта ата-аналар баланың кызыксынуларын исәпкә алмыйча, тормышка ашмаган хыялларын тормышка ашырырга тырышалар, баланы спорт секцияләренә бирәләр.
«10 яшькә кадәр балалар гадәттә үз күңеленә нинди спорт төре туры килүен төгәл билгели алмыйлар, шуңа күрә экспериментлардан курыкмагыз. Балагызга күңеленә ошаганын сайларга булышыгыз, төрле секцияләрне сынап карагыз, тренерлар белән танышыгыз. Иң мөһиме – баланың шөгыльләнергә теләге булсын. Һәм онытмагыз – спорт шатлык китерергә тиеш, ул вакытта гына файдага булачак».

Спорт сайлаганда сәламәтлек үзенчәлекләре

«Еш кына ата-аналар еш авыручы баланы сәламәтләндерү өчен төрле чаралар кулланып карагач, аны спортка бирергә карар кылалар. Баланың сәламәтлек торышы һәм физик үсеше мөһим роль уйный икәнен истә тотарга кирәк, – дип ассызыклый Раушания Ночевкина. – Спорт белән шөгыльләнүгә дә, аерым төрләренә дә медицина каршылыклары бар». Мәсәлән, умыртка баганасы кәкрәеп үскән балалар мускулларның асимметрик үсешенә китерергә сәләтле спорт төрләреннән (тимераяклар, тау чаңгысы, теннис, бадминтон) качарга тиеш. Күзе начар күргән (миопия) балага бокс, авыр атлетика, көрәш төрләре, шулай ук футбол һәм хоккей белән шөгыльләнү тыела. Андый балалар өстәл теннисы, йөзү, чаңгы ярышлары белән шөгыльләнә ала.
Борын-тамак авырулары борчыса? Раушания Ночевкина кисәтә: "Синусит, тонзиллит, гайморит белән интегүчеләргә кышкы спорт төрләре белән мавыгу килешми. Умыртканың муен өлеше тотрыксыз булган балаларга аеруча игътибар итәргә кирәк – аларга көрәш сәнгате, гимнастика, акробатика, сикерү, атта йөрү, футбол тыела. Йөрәк авырулары һәм шикәр диабеты вакытында да сак булырга кирәк. Шик туган очракта спорт медицинасы буенча табиб белән киңәшләшү яхшырак, ул оптималь спорт төрен сайларга ярдәм итәчәк». "Иң мөһиме – зыян китермәү!" – дип искәртә Раушания Мәхмүтовна. "Физик йөкләнеш баланың яшенә, сәламәтлегенә туры килергә тиеш. Шул вакытта гына спорт сәламәтлекне ныгытачак һәм шәхесне дөрес тәрбияләячәк!"

Ата-аналарга киңәшләр

Балагызны спорт белән кызыксындыру өчен һич тә аны профессиональ спортчы итәргә кирәкми. Көндәлек тормышыгызга хәрәкәт өстәгез! Гаилә белән бергә саф һавада йөрү, иртән бергәләп күнегүләр ясау – болар барысы да балагызның сәламәтлегенә зур өлеш кертә. Онытмагыз, хәрәкәтсезлек сәламәтлек өчен бик зарарлы. Шуңа күрә, балагыз актив, сәламәт һәм бәхетле булсын дисәгез, хәрәкәттә булырга өйрәтегез! Спорт – сәламәтлеккә беренче адым! Балагызны спорт белән дуслаштырыгыз, күңеленә хуш килгән шөгыльне табарга булышыгыз!

Алина Васильева (Дәвалау-физкультура диспансеры)